De kunst van het bronsgieten

Je buik vereeuwigen in een 100% bronzen beeldje is een prachtige ode aan je zwangerschap. Niet voor niets wordt een bronzen beeld al jaren gezien als exclusief en iets kunstzinnigs. Extra bijzonder: een bronzen zwangerschapsbeeldje is een mooi voorbeeld van pure ambacht, deze wordt namelijk met aandacht vervaardigd door onze bronsgieter.

Het gieten van brons is een vak apart. Dit kunnen wij niet zelf, maar laten we door professionals uitvoeren. Wij hebben daarom een exclusieve samenwerking met onze vaste bronsgieter Flassh. Dit familiebedrijf bestaat al sinds opa Jan in 1957 zijn passie voor bronsgieten in een onderneming goot. Inmiddels is het overgenomen door zoon Jos en kleinzoon Johan en maken ze met een team van 13 man bijzondere kunstwerken. Van enorme standbeelden tot fijne, gedetailleerde werken zoals onze zwangerschapsbeeldjes. Daarnaast realiseren zij ook jaarlijks Het Gouden Kalf, de belangrijkste filmprijs in Nederland en awards voor onder andere ‘De Slimste Mens’. Tijd om de diepte in te duiken samen met Fleur Stijlaart, vrouw van Johan.

Jullie werken op dagelijkse basis aan het maken van bronzen kunstwerken. Wat maakt brons zo bijzonder?

Het is er bij mijn schoonvader Jos met de paplepel ingegoten. Zijn vader goot klokken. De fascinatie met brons en alles dat met kunst te maken heeft is er dus altijd geweest in de familie. Brons is namelijk een super fijn materiaal dat de rest van je leven meegaat. Zodra je het gaat bewerken, komt het tot leven. 

Op het moment van gieten ziet het er heel ruw en grauw uit. Uiteindelijk ga je het patineren, dat is het aanbrengen van verschillende kleuren. En zo ontstaat een prachtig beeld waarbij het brons tot leven is gekomen. Dat is een bijzonder proces. Vaak patineren we beelden zelfs wanneer de klant erbij is, zodat ze zelf de kleuren kunnen bepalen.

Het gieten van zwangerschapsbeelden wordt gedaan aan de hand van de ‘Cire Perdue’ methode. Hoe werkt dit?

Dit heet ook wel de verloren wasmethode en bestaat uit een aantal stappen.

1. Prepareren. BellySisters levert wassen beelden bij ons aan. Dit prepareren wij om het gietklaar te maken. Dit betekent dat er een giettap opkomt en er worden ontluchtingskanaaltjes toegevoegd.
2. Gipsen vorm. In een vierkante bak storten we een gipsmengsel. Vervolgens gaan daar de geprepareerde beeldjes in. Er passen ongeveer tien beeldjes in een blok.
3. Uitstookoven. Zodra het gips hard is, gaat het in de uitstookoven. De wassen beeldjes smelten daarin volledig. Zo onstaan er holtes in het gips, die wij vervolgens vullen met brons.
4. Brons gieten. De holtes worden gevuld met brons. Wij werken met 100% brons, er zijn dus geen andere materialen aan toegevoegd. Er bestaan bronsgieters die lood toevoegen aan het brons.
5. Gips verwijderen. Na het gieten worden de blokken gevuld met brons naar buiten gebracht. Met een bijl wordt het gips losgeslagen van het brons. Met water worden de laatste resten verwijderd. 
6. Ontluchtingskanaaltjes verwijderen. Al het preparatiewerk aan het beeldje zit er in deze fase nog aan. Het is dus zaak om de ontluchtingskanaaltjes te verwijderen. Daarna kan het afwerkproces beginnen.

Hoe lang duurt dit proces?

We hebben een heel mooi systeem voor de hele week. We beginnen op maandag met het gieten, het hele team helpt dan mee. In de middag verwijderen we het gips van de beelden. Dinsdag staat er een team klaar voor het afwerken van de beelden. Voordat er gestart kan worden met patineren, moeten de beeldjes namelijk al perfect afgewerkt zijn. De onderkant moet bijvoorbeeld volledig strak gemaakt worden en oneffenheden moeten worden weggewerkt. 

Bij de BellySisters beeldjes is dat heel bewerkelijk, omdat het gladde beeldjes zijn. Een ruwe giethuid met een ruwe structuur is makkelijker te maskeren, omdat er toch al reliëf op zit. Bij gladde beelden zie je alles. Op woensdag begint de cyclus eigenlijk, want dan starten we met een nieuwe batch wassen beelden prepareren, in het gips zetten en smelten in de oven. 

Dit systeem vormt dus de ruwe basis. Daarna begint het ‘priegelwerk’. Door de grote aanvoer duurt het ongeveer 8 tot 10 weken voordat een beeldje klaar is. 

Zijn er specifieke mensen in jullie team die zich richten op de afwerking van de bronzen zwangerschapsbeeldjes?

De meeste collega’s werken hier al 12 tot 18 jaar. Zo heeft iedereen inmiddels wel zijn eigen expertise. Bij BellySisters loopt één persoon de beelden op het laatst nog even na. Je kunt je voorstellen dat als je op een gegeven moment twee dagen bezig bent met een beeldje, je het even niet meer ziet. Dus vaak wordt het even weggelegd en de week erna weer erbij gepakt. Dan lopen we het nog een keertje na met z’n allen en zorgen we dat alles piekfijn in orde is. 

Bij de BellySisters moeten we natuurlijk vooral goed letten op de borsten. Dat is heel secuur afwerken, het is enorm gedetailleerd dus daar moeten we heel voorzichtig mee omgaan. Er is een vast team van drie mensen die dat doen. 

Tot slot worden de patina’s erop gezet, dat gebeurt met hitte. We hebben verschillende patina’s, elke kleur heeft zijn eigen bewerking. Er wordt een zuur aangebracht en die wordt ingebrand. Bij de lichte patina’s is het zo dat als je dat uitpoetst, je een hele mooie lichte kleur op de beelden krijgt. Bij de donkere moet je minder uitpoetsen, maar juist goed afspoelen. Bij de wit grijze gaat er een pigment overheen.

Hoe kun je het beste voor je bronzen zwangerschapsbeeld zorgen?

De patina kan veranderen in de buurt van water, regen, bij een chloor zwembad of onder een boom. Een bronzen zwangerschapsbeeldje staat eigenlijk altijd binnen. Voor binnen is verzorging dus niet nodig. Je kunt er wel boenwas overheen doen wanneer je wilt dat het beeldje weer gaat glimmen. In principe hoeft dat niet, je kunt het namelijk ook oppoetsen met een droge doek die niet krast. Dan krijg je ook de mooie glans weer terug.